Η συνεργασία του/της λογοπεδικού με το εκπαιδευτικό προσωπικό αποτελεί προαπαιτούμενο για την ανάπτυξη του προφορικού λόγου, δεδομένου ότι οι γλωσσικές δυσκολίες, ακόμη και οι πιο ήπιες, επιδρούν στη μαθησιακή επίδοση των παιδιών στο σχολείο (Klein, 1996). Mέσα από τη συνεργασία αυτή, η οποία βασίζεται στην αμοιβαία προσφορά γνώσεων, πραγματοποιείται η απαραίτητη ανταλλαγή πληροφοριών για τον εντοπισμό και την αναγνώριση των γλωσσικών αναγκών των παιδιών (Royal College of Speech and Language Therapists, 1996). Έτσι, προάγεται η συμπερίληψη όλων των παιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, με στόχο την εξατομικευμένη φροντίδα στο κάθε παιδί ξεχωριστά.
Το παιδαγωγικό όραμα και το σύστημα εργασίας σε κάθε σχολείο (Martin and Miller, 2003) καθορίζουν τον βαθμό της συνέργειας. Αδιαμφισβήτητα, η στενή συνεργασία του/της λογοπεδικού με το εκπαιδευτικό προσωπικό διαμορφώνει μαθησιακά περιβάλλοντα που σέβονται τον ρυθμό και τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει κάθε παιδί. Στο πλαίσιο αυτό, οι συνεχείς ποιοτικές αλληλεπιδράσεις μέσα στην τάξη δημιουργούν ένα δυναμικό μαθησιακό περιβάλλον, όπου κάθε παιδί ακολουθεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με βάση τις πραγματικές του ικανότητες και ανάγκες.
Στο Διαμαντίδειο, ενθαρρύνεται η ενεργή συμμετοχή των παιδιών σε όλες τις δραστηριότητες του παιδαγωγικού προγράμματος καθώς μαθαίνουν να αλληλεπιδρούν ποιοτικά με το περιβάλλον, με τα αντικείμενα της τάξης αλλά και μεταξύ τους. Η διδασκαλία της γλώσσας δεν γίνεται μόνο με γλωσσικές δραστηριότητες, αλλά και με αφορμή διαφορετικές καταστάσεις, όπως αυτές προκύπτουν από την καθημερινή σχολική ζωή. Έτσι, το γλωσσικό περιβάλλον των παιδιών διαμορφώνεται και ενδυναμώνεται με προσαρμοσμένες τεχνικές που υποστηρίζουν τις προσωπικές ανάγκες των παιδιών. Κάποιες από αυτές ενδεικτικά αναφέρονται παρακάτω:
· Οπτικά ερεθίσματα (όπως οι καρτέλες οπτικοποίησης για τους κανόνες επικοινωνίας, για την απλοποίηση οδηγιών μιας δραστηριότητας ή και για τη διευκόλυνση της απομνημόνευσης)
· Συχνή επανάληψη των λέξεων/εννοιών από την ανάπτυξη των διαθεματικών ενοτήτων του προγράμματος
· Χρήση λέξεων-κλειδιά σε προτάσεις
· Χρήση παύσεων στη ροή της ομιλίας
· Αναδιατύπωση προτάσεων
· Διαχωρισμός προτάσεων/οδηγιών μεταξύ απλών και σύνθετων
· Καθοδήγηση στοχευμένων ερωτήσεων.
Επιπλέον, στο νηπιαγωγείο μας διαμορφώνεται ένα πρόγραμμα αναγνωστικής ετοιμότητας σε παιδιά ηλικίας 5-6 ετών μέσα από τον εμπλουτισμό ή/και την αναδιαμόρφωση των δραστηριοτήτων της θεματικής ενότητας «Γλώσσα». Συγκεκριμένα, σχεδιάζονται και υλοποιούνται διαδραστικά και δομημένα παιχνίδια που ενισχύουν τον τρόπο σκέψης των παιδιών στην προφορική επεξεργασία της συλλαβής και του φωνήματος (δηλαδή, του ήχου γράμματος) σε λέξεις σχετικές με το παιδαγωγικό θέμα ανάπτυξης. Το πρόγραμμα αυτό αποσκοπεί στην εύκολη πρόσβαση του συνόλου των παιδιών στον γραπτό λόγο. Η αναγκαιότητά του γίνεται επιτακτική για τα παιδιά με δυσκολίες φωνολογικής επίγνωσης (αναγνωστικής ετοιμότητας), διότι διαφορετικά παρουσιάζουν προβλήματα κατάκτησης γραπτού λόγου με την εισαγωγή τους στην Α΄ τάξη του Δημοτικού (Stackhouse and Wells, 1997).
Πράγματι, η συμπεριληπτική εκπαίδευση προϋποθέτει τη δέσμευση όλων των εμπλεκομένων στην κοινότητα μάθησης για την κατάλληλη και απαραίτητη διαμόρφωση του παιδαγωγικού προγράμματος. Η ανάπτυξη και η ολοκλήρωση κοινών στόχων ενδυναμώνει την επικοινωνία των παιδιών σε κατάλληλα και πλούσια σε εμπειρίες και ερεθίσματα μαθησιακά περιβάλλοντα.
Βιβλιογραφία:
Klein, H. (1996). Assessing Language Difficulties in Children and Adolescents. In M. Snowling, & J. Stackhouse (Eds.), Dyslexia, speech and language: A Practitioner’s Handbook (pp. 62-76). London: Whurr Publishers
Martin, D., & Miller. C. (2003). Speech and Language Difficulties in the Classroom. David Fulton Publishers
Royal College of Speech and Language Therapists (RCSLT). (1996). Communicating Quality 2 (CQ, 2) Professional standards for speech and language therapists. London: RCSLT
Stackhouse, J., & Wells, B. (1997). Children’s Speech and Literacy Difficulties: A Psycholinguistic Framework. London: Whurr Publishers Ltd
Wright. J. A., & Wood. J. (2006). Supporting language and literacy in the early years: interdisciplinary training. In M. J. Snowling, & J. Stackhouse (Eds.), A Practitioner’s
Handbook: Dyslexia, Speech and Language (2nd ed., pp. 302-319). London and Philadelphia: Whurr Publishers.
Ράνια Κωνσταντάτου
Λογοπεδικός, MSc., MRCSLT
Ψυχοπαιδαγωγικό τμήμα
Διαμαντίδειο
Παιδικός Σταθμός-Νηπιαγωγείο
